دوغما ديليميز و وجدان بورجوموز


حسن راشدی

آچيقلاما : ايك دفعه بو مقاله  20/3/89 تاريخينده و باغلانميش وئبلاگيمدا يايينلانميشدير

هر بير ملتين ديلی او ملتين وارليق و موجوديت نشانه سی دير. ديل دئديکده يالنيز بو گونکو گونئی آذربايجانين راديو تلويزيون مرکزلرينده دانيشيلان اوزدن ايراق تورکجه يوخ، ديليميزين قايدا قانونونا اويغون اصيل و دوزگون تورکجه ميزدن عبارتدير. بعضی لری ‘ ديلدن پاسدارليق ائتمک ( "فارسي را پاس بداريم " ) و ديلين يابانجی سؤز  و کلمه لردن قورونماسينی آنجاق فارس ديلينه لازيم و واجيب گؤرور  و بو نوسخه نی باشقا ديللره يازماغي مصلحت گورمورلر !

حتی اوزون ايللر بويو يابانجی (اجنبی)  اؤلکه لرده او جومله دن آمريکا و انگلستان دا ياشايان فارس ديللی لرين اوشاقلاری ‘ فارسجانی سليس دانيشا بيلمه ييب  و ياشاديقلاري اؤلكه لرين لهجه سينده دانيشاندا، فارس آيدينلاری يئری-گؤيو بير- بيرينه تيکير و بئله بير فاجعه نين  !! نئجه قاباغينی آلماق اوچون مين بير پروژه و پراگرام حاضيرلاماق فيکرينه دوشورلر ؛  آنجاق بيزيم معصوم  اوشاقلاريميزين اؤز اولكه سي و آؤز يوردوندا  دوغما آنا ديلينده يازيب – اوخوما  حاقيندان محروم قالماسينا بو باصطلاح آيدينلار  نه اينكي افسوس يئمير و بير گؤز اوجو ايله ده باخميرلار  ؛  دئموكراسي دان مدافعه  ائتمك قيشقيريقلاري دا دونيا  انسانلاري نين قولاغيني باتيرير !

بو مملكت ده چوخ اقليت ساييلان و حتي چوخلاري نين يانيندا ‘ ديل يوخ ‘ لهجه ساييلان و قزوين شهري نين تاكستان منطقه سينده آز بير عده نين دانيشديغي  تات ديلينه  "تات ديلي سئميناري " ( سمينار زبان تاتي ) قويولور  و بو ملتين پولو  ايله خارجي اؤلكه لردنده " تات ديلي متخصصي ! " بو سمينارا دعوت ائديرلر   ( تهرانين كانال 1 تلويزيونونون ساعات 14 خبري ؛  14 / آذر / 1378 ) ولي بو اؤلكه ده ياشايان ان آزي 30 ميليون تورك ديلينده دانيشان انسانلارين اؤز شخصي هزينه  و امكانلاري ايله بير آخشام چاغي موسيقي و شعر مراسيمي كئچيرمه يه الك دن – ساجا كئچيب ‘ فاسلار دئميشكن " هفت خوان رستم دن كئچندن سونرا " بير گون مراسيمه قالاندا اونو لغو ائديرلر !

اوزدن ايراق بير عده  ادعالي فارس آيدينلاري  ‘ دونيا دئموكراسي سيندان  دانيشاندا  اؤزلريني ان دئموكرات و مدني آدام كيمي گوستريرلر ‘ لاكين  بو دئموكراسيني اؤلكه ايچينده فارس ديللي اولمايانلارا  ايسته ينده ‘ و انسانلارين ان ايلكين حاقي ساييلان  يعني آنا ديلده  تحصيل آلماق مسئله سينه  گتيرنده  آشيري شوونيست لر سيراسيدا دايانيرلار !

بئله بير مسئله ايله تام  ايلگيلي ‘ سيد محمد خاتمي  ‘ ايرانين كئچميش جمهور رئيسي نين ‘  " مدنيت لر دانيشيغي " ( گفتگوي تمدنها ) موضوعسو آيدين بير دليل دير ؛   خاتمي جنابلاري  دونيانين بوتون ديل و مدنيتينه  تام حؤرمت و سايقيسيني گوسترديكده دونيا سويه سينده  آدي ديللره دوشدو  و  آقاي خاتمي نين دئموكرات و آيدين فيكيلري بير سياستچي اولدوغو  هر گون تبليغ اولوردو   ؛ لاكين همين آدام ‘ ايران داخيلينده غير فارس ديل و مدنيت لرينه بير گؤز اوجو قدرده   باخيب قايغي گؤسترمه دي  و  ايراندا فارس اولمايان ديللرين مكتبلرده اوخونماسي اوچون  ايران اساس قانونون ‘ سينيق – سالخاق 15-جي ماده سيني دا نه اينكي اجرا ائتمه دي بلكه داها چوخ اصرارلا دئدي  " فاس ديلي ايرانليلارين وحدت ديلي دير " !!

بو جومله نين معناسي بودور كي ‘ ايراندا باشقا ديللرده  يازيب – اوخوماغا  كيمسه نين حاقي يوخدور  ؛ چونكو بو ايش  وحدتي پوزار !!

جناب خاتمي اؤزو سيد اولاراق و سيدلرين  سوي- كؤكو  14 معصومه و عرب  و سامي سوي – كؤكونه چاتماسينا هئچ بير شك و شوبهه اولمادان  و سامي لرين  باصطلاح آريايي سوي – كؤكوايله هيچ بير باغليليغي اولماديغي  حالدا   ‘ خاتمي جنابلاري ‘ اؤزونو آريايي سوي-كؤكوندن گؤستره رك آذربايجان و موغان سفرينده  آذربايجان توركلريني ده  " آريايي خالص !!"  آدلانديرماغا اصرار ائديردي   و بو جومله سيندنده چوخ لذت آپاريردي !

بو اؤلكه ده توركلر ‘ نفوس باخيميندان  ‘ نسبي اكثريته ماليك اولاراق  و  ديليميز دونيانين ان قانونلو ديللريندن بيري  اولارکن و بو ديلده مين ايلدن بو گونه قدر دگرلی مکتوب اثرلر يازيلديغی حالدا  اونون دونيا سويه سينده تانينميش ادبی اثری اولان "دده قورقود" کتابيندان  و بو كيتابين 12 داستان و بويوندا دالغالانان محبت موضوعلاري ‘ انسانلارين برابر حقوقا ماليك اولمالاري ‘ قادينلارلا كيشي لرين ارزش و اعتبار باخيميندان بير سويه ده و حتي بعضي داستانلاردا قادينلارين مبارزه مئيدانلاريندا كيشي لره اوستون گلمه سي ‘ ار ايله آروادين بير – بيرلرينه وفادارليغي  و حتي بوگونكو  مترقي و مدني دونيانين معيارلارينا اويغون  انساني – اخلاقي موضوعلار بو كيتابين داستانلاريندا دالغالاناركن  ‘ ايرانين  راديو - تلويزيون ‘ درس كيتابلاري و ملت بودجه سي ايله چاپ اولان سرتاسري مطبوعاتيندا بير جومله ده  اولسون بئله ‘  دده قورقود كيتابي نين متنيندن سؤز آچيلمير  ‘ لاكين ملت بودجه سي ايله حاضيرلانان راديو – تلويزيون برنامه لريندن توتدو  گونده ليك مطبوعات ‘ درس كيتابلاري ‘ سينما موضوعلاري ‘ تياتر  و يوزلرله  جمعي رسانه لرده ‘ حكيم ابوالقاسم فردوسي نين " كه رستم يلي بود در سيستان    منش كردمش رستم داستان  "  افسانه سي ‘   ايكي – اوچ ياشلي اوشاقلاريميزدان توتدو 70 – 80 ياشلي انسانلاريميزين بئينينه هر گون سوخولماقدادير !

 بعضي لري ائله تصور ائديرلر  كي ‘ بو مملكت ده يالنيز فارس ياشايير و يا ايران آدلي اؤلكه يالنيز فارسلارا عايددير  و فارس ديلي و مدنيتيندن باشقا بو اؤلكه ده هئچ بير كبمسه نين ديل و مدنيتيندن سؤز آچيب و مملكت ايمكانلاريندان فايدالانماغا حاقي يوخدور  ! آما كيمسه بئله فيكيرلشرسه و ايراندا ياشايان  غير فارس ملتلري  و اونلارين ديل – مدنيت ‘ تاريخ ‘ فولكلور ‘ هويت و وارليقلارينا اعتناسيز قاليب و  معنوي وارليقلارينا حقارت گوزو ايله باخارسا ‘ ايرانا قارانليق بير گله جك ترسيم ائتمه سينه شك ائتمه سين !

بو اؤلكه ده اسلامدان سونرا 1000 ايل  و  آراسي كسيلمه دن گوجلو  امپراطورلوقلار قوران توركلرين  بو گونكو اوولادلاري نين  تاريخي حافظه سينده  ‘ كئچميشدن چوخ افتخارلي تصويرلر وار ‘ و بو افتخارلي تصويرلردن بيري ده 1000 ايلليك تورك  امپراطورلوقلاري چرچيوه سينده ياشايان  هئچ بير  غير تورك ملتلرين دين ‘ ديل ‘ مدنيت ‘ هويت و وارليقلاري ‘  قدرتله حؤكم سورن  توركلر طرفيندن نه اينكي  تحقير اولماميش  بلكه داها گوجلنميشدير  !  

لاكين همين 1000 ايل حؤكم سوردويوموز اؤلكه ني جانلاريندان كئچميش انسانلايميزين قاني باهاسينا بوتون وارليغيميزلا  دوشمانلاردان قورودوغوموز  حالدا ‘ ايندي ايچينده ياشا ديغيميز  اؤلكه ده  تحقير اولوروق و   بعضي لري ‘ ايراني ‘ يالنيز فارس ديللي گؤسترمه يه چاليشاراق ‘  اونون ايچينده ياشايانلاري  فارس قازانينندا اريتمك فيكرينده ديرلر و غير فارس ديللي لرين  ‘ اؤزلليكله توركلرين ابتدايي مكتبده درس اوخوماغا اؤز ديللرينده بئله مكتب لري يوخدور  !

 بو گون آرتيق ايران چرچيوه سينده ياشايان غير فارس ملتلر ‘ بئله بير سياستين اؤنه سورولمه سينين نه قدر يانليش اولدوغونو دريندن دويور  و بو سياستين نه قدر خطرلي اولدوغونو گؤز اؤنونه سرگيله مگي بير وظيفه سانيرلر  !

هر حالدا بوگون ايران چرچيوه سينده  اکثريت اولدوغوموز حالدا اقليت حقوقونا بئله ماليک اولماديغيميز شرايطده آنجاق اؤزوموز بو يازيق آنا ديليميزين  قايدينا قالمالی، اونون مکتب- مدرسه و بيلیم يوردلاريندا (دانشگاهلاردا) اوخوماق شرايطينی حاضيرلاماغا وار قوه ميزله چاليشمالييق !  بو وظيفه هر بير انسانی، اسلامی و ملی دوشونجه لی آذربايجانلی و تؤرک ديللی آيدين و ضيالينين چيينينده آغيرليق ائدير !

آنا ديلينی سئومک، بو ديلده تحصيل آليب ‘ يازيب ياراتماق و اونو انکيشاف ائتديرمک طبيعی بير دويغو و حاقدير  ؛  کيمسه ده بو دويغو اولماسا يقين کی او انسان خسته دير و حکيمه مراجعت ائتمه لیدير؛ يا دا بئله بير کيمسه  ‘ ديلينی، هويتينی و مدنيتينی تحقير ائده نلرين قارشيسيندا مقاومت جراتی اولماديغينا گؤره آؤز ديلیندن  و مدنيتيندن  مدافعه ائتمک يئرينه‘ زهرلی جريانلارا قوشولوب  آسيميله اولماني  داها آسان و راحت گؤردوكده  ‘ هويت سيز  بير موجود کيمی ياشاماغی اوستون توتور !

 بيز وجدان قيشقيريقلارينا جواب وئرمه لی  ‘ ديليميز  ‘ مدنيتيميز  و كيمليگيميز ی قورويوب يئنی نسليميزه تحويل وئرمه لييک. بئله بير آغير وظيفه نی يئرينه يئتيرمه سک يقين کی گله جک نسليميز بيزی لعنتله ياد ائتمکده حاقلی اولاجاقدير !  انساني حاقيني تانيان ‘دوزگون تاريخينی اويرنن  ‘ دوغما ديلينی، ميلي موسيقي سيني ‘ فولکلورونو، مدنيتينی هويت و وارليغيني قورويان  هر بير آذربايجانلی و تؤرک ديللی انسان‘ طبيعي كي ‘ اؤز ملتينين حقيقی ‘  ايناملي و ايمانلي نماينده سی دير !

منبع:  گونئی آذربايجان  اؤيرنجی سايتی