گيريش

آذربايجانين قدرتلی ميللی شاعيرلريندن بيری ساييلان، بولود قره چورلو (سهند)، اوستاد فرزانه نين سئوديگی شاعيرلردن بيری ايدی. اونا گوره ده، خاطيره می سهندين شعيری ايله باشلاماغيم تصادفی دئييل.

  بو خاطيره لری اؤتن ايللر کاغيذ اوسته کؤچوروب عزيز اوخوجولارا چاتديرا بيلمه سمده، آنجاق ايندی واختی گلييب چاتميشدير. بيزده بئله بيردئييم وار:«باليغی هرزامان سودان توتسان تئزه دير.»ائله بوناگؤره ده چاليشديم، سونسوز حؤرمتيم اولان پروفئسور دوقتور محمدعلی قوسی نين (م.ع. فرزانه)، وفاتی نين بئشينجی ايل دؤنومو مناسبتيله، اليمدن قوپدوقجا ييغيجام شکيلده خاطيره لريمی بيرداها جانلانديرام. بونونلا آذربايجان خالقی نين ميللی وارليغی اوغروندا عؤمور بويو يورولمادان قلم جبهه سينده تمناسيز ووروشان قوجامان عاليمين اولو روحو قارشيسيندا، اينسانی و ميللی بورجومو يئرينه يتيرميش اولام. بئله ليکله آذربايجان و آذربايجان ميللتیی نين  باش اوجاليغی اوغروندا چاليشميش، واختسيز دونياسينی دئييشميش بوتون فداکار اولادلارينا رحمت ديله ييب و قالانلارا صميمی سالام و درين سايغيلاريمی بيلديرم. ايسترديم بيرداها ثبوت ائدک کی، خالقيميز، حاق سئور و قدير بيلن بيرخالق دير، قايغی کش اينسانلارينی هئچ زامان اونودموياجاقدير!

ايسوچده ايلک گؤروش

1994-جی ايلين مارت آيندا، ايسوچين گونئينده يئرله شن مالمو شهرينده،«آذربايجان- ايسوچ دوستلوق جمعيتی آراز» رسمی اولاراق، مدنی و ايجتماعی فعاليته باشلاميشدی. عضو اولدوغوم بو جمعيتين تشبوسی ايله، آلمانيايا قوناق گلن اوستاد فرزانه- نی، ايلک دفعه اولاراق ايسوچه دعوت ائتديک. بونون اوچون ايسوچين، آلمانيادا اولان سفيرليگينه دعوت مکتوبو گؤندرميشديک. جمعيتين يئنی يارانماسی عرفه سينده، آذربايجان ضياليلاری نين بورايا گلمه سی هاميميزی سئوينديريردی. بونا گؤره ده، صبيرسيزليکله اوستادين گلمه سين گؤزله ييرديک.     

آلديغيميز خبره گؤره، اوستادين مالمو شهری نين گونئينده يئرلشن«تلی بوری» گمی ليمانينا گلمه سی گؤزله نيليردی. 1996- جی ايل دکابر آيی نين 20 سينده جمعه گونو آخشام چاغی، بيرقروپ  سويداشلارلا بيرليکده، ليمانا دوغرو يوللاناراق، تخمينا ياريم ساعاتدان سونرا ليمانا چاتديق. گون، اوفقلردن چکيله ره ک قارانليق پرده سين سالميشدی. ساحلدن باخارکن، دنيزده کی، کيچيک و بؤيوک گمی لرين ايشيغی گؤز قاماشديريردی. قيشين شاختالی آخشاميندا دنيزدن اسن سازاقلی يئلين سس کويو اطرافی گؤتورموشدو و سومويوموزو سيزيلدادان سويوق هاميميزين صبرين کسيردی. بير آزدان نهنگ بير گمی نين ليمانا دوغرو ايره لی له ديينی گؤردوک. گمی ساحله ياخينلاشيب lövbər (لنگر) سالدی، قوناقلاری قارشيلاماق اوچون  گؤزله مه سالونونا گيرديک. بيرنئچه دقيقه دن سونرا باشيندا قارا پاپاغی«بوخارا» قيش گئيملی، نور اوزلی قوجامان اوستاديميزی گؤردوک. اوستاد، حيات يولداشی اخترخانيم بدوستانی و آلمانيادا ياشايان گنج آذربايجانلی شاعير والی گؤزتن ايله چيخيش قاپيسينا دوغرو گئديرلر. ياخينلاشيب عزيز قوناقلاريميزی گول دسته لری ايله قارشيلاديق. غربت دياريندا بئله سيجاق و صميمی قارشيلاما اونلاری دا سئوينديرميشدی، بونو قوناقلاريميزين اوزلريندن دويماق اولوردی. بير آزدان هاميميز مالمويا دوغرو يولا دوشدوک.

واختين محدود اولماسينا گؤره، ائله صاباحيسی گون، يعنی دکابرين ايگيرمی بيری، ساعات 1800، جمعيتين يئنی ياراديلميش  آذربايجان کولتور ائوینده Industrigatan4))، اوستاد فرزانه ايله گؤروش کئچيريلدی. صميمی بير اورتامدا اوستاد آذربايجان تورک ديلی و مدنيتی حاققيندا ماراقلی چيخيش ائتدی، خصوصيله آذربايجانين مبارز شاعيری بولوت قاراچولو (سهند) و اونون ياراديجيلغی حاققيندا اطرافلی معلومات وئردی. پروگرامين دواميندا، اخترخانيم بدوستانی نين اوشاقلار اوچون، اوخودوغو لايلالار، نازلامالار، اوخشامالار، سالونداکی ايزله ينلری اؤز يئرلرينده جوشدوردو.  بو گؤزل چيخيشلار چوخلارينی قهرلنديرميش، هيجانلانديرميشدی، بير چوخلاری نين اوز-  گؤزونده گؤز ياشلارينی گؤرمک اولوردی. والی گؤزتن آنا ديليميزده سربست اوسلوب دا يازديغی شعيرينی اوخوياراق گئجه يه آيری بير رنگ قاتيلدی. بيرنئچه ساعاتدان سونرا مجلس سونا چاتدی. صاباحيسی گون  اوستاد گيل قوهوملارينی گؤرمک اوچون ايسوچين يوتوبوری  شهرينه دوغرو يولا دوشدولر.

«سيغيناجاق آلماق» ماجراسی

 استهکلم، اينترناشنال کولتور مرکزینده فعاليت گؤسترن سويداشيميز علی بيگ ملازاده گيلين تشبوسو ايله، اوستادفرزانه، بو مرکز طرفيندن، 1998- ايلين پائيزيندا، سيمينارا دعوت اولونموشدور. اوغورلا کئچيريلن سميناردان سونرا، اورک و گؤز آغريسیندان راحاتسيز اولان اوستاد فرزانه، ايراندا غيردموکراتيک آتمسفرين حاکيم اولماسینا گؤره، ايسوچ دؤولتيندن، سيغيناجاق آلماق مجبوريتينده قالدی. عؤمور بويو آذربايجان خالقينين ديلی- ادبياتی، کولتور و مدنيتی اوغروندا چاليشان، اوستادين اوتوروم الده ائديلمه سی ده آسان دئييلدی.  

ياخشی ياديمدادير، آغير دوروما معروض قالان فرزانه، بيرگون اؤز آراميزدا، غرورلا منه بئله دئدی: «دييه سن بو اوتوروم مسئله ميزين بوروشوق دوشمه سين «باکيدا» ائشيديب لر و بيليرلرکی، ايرانا گئری دونمک نييتينده دئيلم. ائله بونا گؤره، نئچه گون اؤنجه دوستلاردان بيريسی قوزئی آذربايجان جمهوريتينه دؤنمه گيمی جيدی شکيلده تکليف ائتدی. داها دوغروسو چوخ سئوينديم و اوز- اؤزومه دئديم کی، ساغ اولسونلار. بو اونو گؤستريرکی، وطنسيز دئييليک و بيزی چتين گونده سويداشلاريميز يالقيز بوراخميرلار. بو تکليف دن سونرا اوستادی داها يوکسک احوال- روحيه ده گؤروردوم .  بيرطرفدن آنا يوردوندان اوزاقلاشماسی، مهاجرت اداره سی نين منفی جوابی و باشقا طرفدن ده، بارماق سايی اولان بعض آداملارين خصوصيله يوتوبوری دا، دئدی- قودولاری هر شئيدن آرتيق اوستادی راحاتسيز ائديردی.    رئال ليغی گؤره بيلمه ين بو اينسانلار اوستادی حساس زاماندا وطنی ترک ائتديگينه اونو قينايير، اونون اوردا قالماسين داها فايدالی حساب ائديرديلر، دويغوسالليق اساسيندا دئييلن بو سؤزلر باش سؤزلر ايدی.  اوستاد ايسه اونلارا جواب اولاراق دئييردی: آخی بو آداملار نئجه اؤزلرينه اجازه وئريرلرکی، باشقا اينسانلارين بئله شخصی حياتينا قاريشسينلار؟!

ساغ اولسون يئنه ايسوچده و آيری- آيری اؤلکه لرده ياشايان آيدين باخيشلی وطنداشلاريميزی! دئمک اولار، صميميتله بو ايشده قايغی گؤستردی لر. آنجاق، حياتی نين بو دؤرونده ده، داشلی- چينقلی يوللاردان کئچن فرزانه، حيات يولداشی ايله بيرگه، 2001- جی ايل نوامبر آيی نين بيرينده، اوتوروم الده ائتمه يه نايل اولدولار. آيدين ديرکی، اوستادی حمايه ائدنلر، بوگون وجدان قارشيسيندا غرور دويورلار، ائله بو معنوی غروردور کی،       بو نجيب اينسانلاری باش اوجا ياشادير. من بو ديرلی سويداشلاريميزين آدلارينی بير- بير بيلمه دييمه گؤره، کيمسه نی اونوتماق ايسته مه دييمه گؤره، بو مقاله ده آدلاری قيده آلماماغا قرار وئرديم. من بو عزيز       هموطنلريميزه يئنه درين منتدارليغيمی بيلديريرم و اميد ائديرم کی، اونلار مندن اينجیمزلر! منه حاق وئررسينيز کی، بورادا ايکی ديرلی اينسانين آدلارينی مطلق چکمه لیيم و بيليرم کی،  هاميميزی اورکدن  راضی سالاجاق. بو بهروز اسدی جنابلاری ايله اونون وقارلی حيات يولداشی ناهيدخانيم زنجانچی دير. چونکی بو ايکی نجيب اينسانين ياخيندان امکلری قات- قات بيزلردن آرتيق اولموشدور. سيزلره فخر ائديريک و سيزه صميمی مينتدارليغيميزی بيلديرمه يی اؤزوموزه بورج سانيريق.

اوستادين 75 ايلليک يؤبيلئيی

... بيرگون آخشام چاغی تلفون دانيشيغيندا؛ اوستاد فرزانه بئله دئدی: دوستلار باکيدا 75 ايلليک ياش يؤبيلئيمی کئچيرمک تکليفينی وريب لر، آمما هله رای بيلديرمه ميشم. دئديم، اوستاد! بو مراسيم ايسوچده اولدوغونوزا گؤره بورادا کی، آذربايجانليلارطرفيندن قيد اولماسی داها اويغون اولار. اجازه وئرين بو ايشی وارليق جمعيتی، مالمودا بوينونا گؤتورسون. اوستاد: چوخ گؤزل! سيزين منتظم ايشلرينيزی سئويرم، نئجه ايسترسينيز ائله اولسون! بو مسئله نی تکليف کيمی جمعيتده آچيقلايارکن، وطنداشلاريميز ماراقلا مراسيمين قيد اولماسينا قرار وئرديلر. اوستادين، 75 ايلليگی، 1999- جی ايل يانوار آينين ايکينجی گونو، مالمو شهرينين ميللت ائوينده  طنطنعه لی شکيلده قيداولوندو. يوللارين اوزاقليغينا و سويوق هاوايا باخماياراق، ايسوجين آيری- آيری شهرلريندن ايشتراک ائدن سويداشلاريميز، هابئله داخلده و خارجده ياشايان آذربايجانليلارطرفيندن گوندريلن تبريک مکتوبلاری هاميميزی سئوينديردی.  او زامان، اوستاد (م.ع. فرزانه) حاققيندا «وارليق» جمعيتی طرفيندن ياييلان معلومات بئله ايدی:

« ايللر بويو  وار- قووه سيله خالقيميزين ميللی- معنوی جبهه سينده چاليشان گؤرکملی اديب، آراشديريجی و خالق خادمی اوستاد محمدعلی قوسی (م.ع. فرزانه) بو گونلرده عؤمرونده ايکينجی دفعه اولاراق ايسوجده بيزيم آراميزدادير. اوستاد فرزانه، بو ايل ثمره لی و دولغون حياتی نين 75- جی علمی- تنقيدی چاليشمالار و ياراديجيليغی نين 55- جی ايل دؤنومونه آياق قويماقدادير، 1302- جی گونش ايلينده (1923- م) باشيندان فيرتانالار آشيران تبريزده يوخسول و زحمتکش بيرعايله ده دونيايا گؤز آچميش و ان کيچيک ياشلاريندان ياشايشين چتينليکلری، چاتيشمازليقلاری و ضديتلری ايله اوز- اوزه دوران فرزانه، مينلر و يوز مينلر آذربايجان اوشاقلاری و يئنی يئتمه لری کيمی، مکتبده اؤز آنا ديلينده درس اوخويا بيلمه ديگی حالدا، 1321- جی ايلده (1942م) تبريز پداگوژو مکتبينی (دانشسرانی)  بيتيرديکدن سونرا عايله يه يارديم اوچون ايشه قاتيلميش و تبريز تربيت کتابخاناسيندا  ايشه باشلاميش و بورادا حسرتينده اولدوغو کتابلاری اوخويوب منيمسه مک اوچون ايمکان تاپميشدير. دئمک اولارکی، همين کتابخانا و اونون آردينجا ياشاديغی جامعه و قاتيلديغی حادثه لر اونون ميللی- معنوی دونيا گؤروشلرينی قات- قات درينلشديرميش و يئتگيلنديرميشدی.

ايلک يازيلاری 1322- جی ايلده آرا- سيرا فارسجا (يادگار مجله سينده) و سونرا شرايط يارانينجا تورکجه اولموشدور. ايلک تورکجه يازيلاری «فضولی يه بير باخيش» و ديوان لغات ترک» ده ايشله ديلن آتالار سؤزلری و مثللر 1324- ده تبريزده چيخان وطن يولوندا روزنامه سينده چيخميشدير.

همين ايللرده آذربايجاندا باش وئرن حرکاتدا، ديل آزادليغی و ميللی مطبوعاتين يارانماسيله «آذربايجان ميللی دستانلاری» و «آذربايجان خالق ادبياتی» عنوانيله سلسله مقاله لر شکيلينده جانلی نمونه لر ايله بيرليکده ياييلميشدير. او، همين ايللرده درس کتابلاری نين يازيلماسی و مکتبلرده آنا ديلينده درس کئچيريلمه سی ايشلرينده يارديملار گؤسترميشدير.

اؤلکه ده باش وئرن حرکاتين دئوريلمه سی و بير سيرا چتينليکلر و اوغورسوزلوقلار اورتايا چيخينجا، فرزانه، يازيلارينی يئنی دن فارسجا يازماق اجباريندا قالميشدير. 1327- جی ايلدن سونرا اونون بير سيرا کتاب، منوگرافی و ايجتماعی - خالقی مسئله لره عايد يازديغی مقاله و آچيقلامالار بو ايللرين محصولودور. بونلارين آراسيندا بؤيوک آذربايجان شاعری نظامی نين 800 ايلليگی مناسبتيله اونون «تبريز» روزنامه سينده يازديغی سلسله مقاله لری بو يازيلار و آراشديرمالاردان بير نمونه اولاراق گؤسترمک اولار.

1332- جی ايلدن سونرا، م.ع. فرزانه، ايجتماعی- مدنی فعاليتلرينه گؤره تبريزدن تهرانا کؤچولمک و اورادا سورگون کيمی ياشاماغا مجبور اولدوغو حالدا او آغير و اوغورسوز گونلرده بير گؤزله نيلمزلی حادثه کيمی اورتايا چيخميش بؤيوک سؤز اوستادی شهريارين «حيدر بابا منظومه سی» آذربايجان ميللی- معنوی دونياسيندا پارلاماغا باشلايير و بوحرکت تهراندا م.ع. فرزانه و نئچه- نئچه آذربايجان اديب و شاعيرلری طرفيندن «حيدربابا درنگی» نين يارانماسينا سبب اولور. 3-1324 ايللرده ايران سياسی فضاسيندا تضادلارين قابارماسی ايله يارانان موقتی آچيق فضادا، م.ع. فرزانه نين «خالق ادبياتيندان باياتيلار مجموعه سی» و آذربايجان ديلی نين گرامری» (ايکی جيلد) نشر ائديلير. بو ايکی کيتاب و اونلارلا بيرليکده تبريز و تهراندا چيخان ايکی- اوچ کيتابين ياييلماسی، او گونلرده تورک ديلی باره ده اويدورولان تهمتلر و يارامازليقلارا قارشی دورور و تاريخی ايستکلرينی پوزانلارين چنه سينه بير يومروق اولور.

سؤز يوخ کی، بو ايکی اثر پهلوی حاکيميتی ايللرينده بير داها نشر ائتمک ايمکانی تاپا بيلمير، لاکين هر ايکی کيتاب بو سون ايگيرمی ايلده دفعه لرله (آذربايجان ديلی نين گرامری 4 دفعه و باياتيلار مجموعه سی يئنی آرتيرمالارلا 8 دفعه ياينلانميش و بو سون کيتاب تيراژ جهتيندن ايراندا چيخان فولکلور کيتابلاری سيراسيندا بيرينجی يئری توتموشدور).

بو ايللرده جور به جور مطبوعاتی چاليشمالار، ترجمه لر و فولکولور آراشديرمالاری ايله بيرليکده م.ع. فرزانه نين    «شاعير سهندين سازينين سؤزو» اثرينه مقدمه سی و «حيدربابا منظومه سی نين بديعی خصوصيتلری» آراشديرمالاری درين دگرلنديريلميشدير. 1357- جی ايلده م. ع. فرزانه نين مباشرتی ايله يارانيب و ايللر فعاليت گؤسترن «فرزانه انتشاراتی» طرفيندن يوخاريدا آدی چکيلن اثرلردن علاوه اونلارلا اثرلر نشر ائديلميشدير.

1-      آنا ديلی (6 جيلدده)- 1324- جی ايلده آذربايجان مکتبلرينده درس وئرمک اوچون يازيلميش کيتابلار. بونلار کيتابلارين قورولوشونا ال آپارمادان عينا او ايللردن قالما بير يادگار کيمی ياييلميشدير.

2-      ميرزه علی اکبر صابر، هوپ هوپ نامه. بو اثر يوخاری تيراژلا ايکی دفعه نشر ائديلميشدير.

3-      دده قورقود کيتابی. بو آذربايجان فولکولورونون اؤلمز شاه اثری فرزانه نين مقدمه سی ايله ياييلميشدير.

4-      شهريار و حيدر بابا (مکتوبلار و نظيره لر) ...

5-      ترانه های روستائی ايران (با ترجمه منظوم به ترکی آذربايجانی)

6-      بونلاردان علاوه، م.ع. فرزانه نين ايللر اوزونو حاضيرلاديغی اساس اثرلردن بير چوخو هله بو گونه قدر ايشيق اوزو گؤرمه ميشدير. اونلاردان نمونه اولاراق آشاغيداکيلاردان آد چکمک اولار:

1-      مقاله لر و اشاره لر مجموعه سی. تورک و فارس ديلينده بو گونه قدر مطبوعاتدا درج ائديلميش و يا ائديلمه ميش علمی آراشديرمالار، باينقديرمالار و گؤستريلر.

2-      آذربايجان خالق ادبياتی  آنتولوژيسی.

3-      آذربايجان ائل سؤزلری: آتا سؤزلری، مثللر و دئييملر.

4-      ملانصرالدين لطيفه لری: مفصل اؤن سؤز.

5-      آذربايجان ائل ماهنيلاری: مفصل اؤن سؤز.

6-      ديليميزين فونتيک (سسی) سؤزلوگو (آذربايجان، فارس)

7-      سؤز اينجيلری (آذربايجان شعيری آنتولوژيسی قديم دورولردن بوگونه قدر) اوچ جيلدده و الی آخر.

اوستادفرزانه 75 ياشينی آشديغی و 55 ايل دوشونجه و قلم جبهه سينده ووروشدوغونا باخماياراق، ايندی توکنمز انرژی و سارسيلماز پتانسيل ايله هله ده اؤلکه باريشيندا، ائل باريشيندا، ميللی- دموکراتيک تفکور باريشيندا، صاباحکی دونيادا بوتون خالقلارا، بوتون اينسانلارا، بشريته اوغور و سعادت قازانديرماق باريشيندا ووروشور، اونون گؤزلری يورغون و اوره يی خسته اولسادا باخيشلاری، گله جگی آيدين- آشکار گؤرور و اوره ينده چاغلايان سؤنمز آلووا قيزيشير. بيز اونا داها اوزون عؤمور و يازيب ياراتماقدا و دوشونجه لرينی ياشادماقدا اوغورلار ديله ييريک.

[البته، اوستادين بديعی ياراديجليغی ايسوچده ده دوام ائتميشدی و بيلديگيم اثرلری آشاغيدا قيد ائديرم:                 

1-      ايران يئرلی ترانه لريندن سئچمه لر: تورکجه – فارسجا (ايکينجی چاپ، آرتيرلامارلا)

2-      آذربايجان خلق ادبياتيندان، باياتيلار: 1382 گونش ايلی

3-      آذربايجان ائل ماهنيلاری: 1387 گونش ايلی

4-      دده مين کيتابی : آذربايجان تورکجه سينده، لاتين و عرب گرافيکاسيندا

5-      ناظيم حکمت و آذربايجان : 1387- گونش ايلی

6-      و...    

  اوستادين 80 ايلليک يؤبيلئيی

2003- جی ايلين آپريل آيی گلييب چاتميشدی. بو دفعه قارا قيش آرتيق اؤتموشدو، داها قاردان- بوراندان خبر يوخودو و ياشيل باهار هميشه کی کيمی قوينون آچميشدی. آوروپانين باغچاسی ساييلان ايسوچده بوتون طبيعت اينسانين اوزونه گولوردی. بوگؤزل موسمده، آپريلين 18- ده جمعه آخشامی يوتوبوری شهرينين «Biskopsgården» منطقه سينده  folketshus  (ميللت ائوينده) آنا ديليميز، فرهنگيميز و ميللی وارليغيميز اوغروندا فعاليت گؤسترن سهند راديوسو طرفيندن، گورکملی عاليم اوستاد محمدعلی قوسی (فرزانه نين) 80 ايلليک يؤبيلئیینه حصر اولونموش مراسيم کئچيريلدی.

عموميتله مراسيمده 80 نفردن چوخ آدام ايشتراک ائتميشدی. ايسوچين آيری- آيری يئرلريندن و خارجی اؤلکه لردن گلن آذربايجان ضياليلاری، اؤزلليکله اوتايلی- بوتايلی آذربايجانيميزين آغ ساققال و ضياليسی دوقتور  جاواد هئيتين و باشقا ديرلی قوناقلارين ايشتراکی مراسيمه يئنی بير احوال- روحيه بخش ائتميشدی. منتظم شکيلده شام يئمه يی، موسيقی، تدبيرده چيخيش ائدن لر و باشقا مقاملاری بوردا قيد ائتمک ايمکانيم    اولماسا دا، آنجاق مراسمين يوکسک سويه ده کئچيريلمه سی نين هاميميز ياخيندان شاهدی  اولدوق. محض مراسمين اينجليکلری دوقتور زنجانچی جنابلاری طرفيندن فيلمه چکيلمييشدی. دئمک اولار او فيلم جانلی شاهد کيمی سؤزلزيمين ثبوتی دير.

اوستادين «وارليغين سسینده کی» ايزلری

دوستوم ياشار ايله آذربايجان تورکجه سينده درگی نشر ائتمک هوسينه دوشموشدوک و بيرگه قرارا گلميشديک کی، بو ايشی گرچک لشديره ک. کفايت قدر بو ايشده تجربه ميز اولماسايدی دا، آنجاق، تهراندا دوقتور جاواد هئيتين رهبرليگی ايله نشر اولان «وارليق» درگیسيندن الهام آلاراق، 1999- جی ايلين مارت آيی 16 صحيفه ليک «وارليق» آدينا، کولتوره ل، ايجتماعی، مدنی و سياسی آنلام داشايان درگينی گون اوزونه چيخارا بيلديک. بو مدنی، لاکين آغير ايشی لاييقجسينه دوام ائتمک چوخ دا آسان دئييلدی. بوناگؤره، ايسوچه يئنی گلن، م.ع. فرزانه ايله تلفوندا دانيشارکن يارديم تمناسيندا اولدوم. او، صميمييتله رداکتور وظيفه سينی بوينونا آلاراق، درگيميزه، «وارليغين سسی» آدينی تکليف ائتدی، بو ائله جه ده قبول اولوندو.

«وارليغين سسی» هئچ بير سياسته، ايده ئولوژويا باغلی اولمايان، ميللی- دموکراتيک باخيشلا، آذربايجان ميللتی نين کيمليگينی، آنا ديلينی، تانيتديرماغا و انکشاف ائتمگه چاليشان بير درگی کيمی، اوچ آيدان بير يازيچيلار هئيتی نظارتی ايله آذربايجان تورکجه سينده، نشرينی دوام ائتدیريردی. بونودا دئمه ليم کی، سونرا، حؤرمتلی قلمداشلاريميز: پروفئسور جميل حسنلی، دوقتور نعمت رحمتی، اسماعيل اولکر، گلناره ممد اوا، خمار جعفرلی دن يازيچيلار هئيتی اولاراق يارديم تمناسيندا اولدوق. ساغ اولسونلارکی، تکليفيميزی قبول ائتمکله بو استقامتده ثمره لی آدديملار آتديلار. بئله ليکله درگيميز، خارجده نشر اولان آذربايجان مطبوعاتی نين سيرالاريندا اؤزونه يئر آلدی.

بو گونه قدر وارليغين سسی ديرلی اديب و ضياليلاريميزين ماراقلی مقاله لری، چيخيشلاری، اثرلری ايله، خصوصيله خارجده ياشايان سويداشلاريميزين قلبينه يول تاپميش، آذربايجانين ميللی وارليغينی سئونلرين اينام و حؤرمتينی قازانميشدی. دئمک اولار م.ع. فرزانه نين بو نجيب ايشده يوکسک رولو اولدوغونو اونودماق اولماز.

بو درگی حاققيندا، کانادانين «ون کوور» شهرينده فعاليت گؤسترن «اودلار يوردو» راديوسون مسئولو، عليرضا ميانالی جنابلاری نين، 2002- جی ايل، مصاحبه سينده، م.ع. فرزانه نين قيسا اولموش جوابی بئله دير: « منيم، ديليميز، فرهنگيميز، ميللی وارليغيميز و کيمليگيميزله آز- چوخ تانيش اولوب و اونون او ايللرده ياساقلانماسيله اوز- اوزه گلديم او واختلاردان باشلاميش، ائله بوگونه قدر تانينماسی و تانيديلماسی باره ده چاليشمالاريم اولوب. سؤز يوخ کی، بو چاليشمالاری هر شئيدن اول خالقيميزين حاق طلبليگی و بو حاق طلبليگين عمله گئچيريلمه سی آرزوسيله ياناشی اولموشدور. من ايسوچده قالماق اجباريندا اولونجا خسته اولدوغوما باخماياراق بو حاق طلب ليکدن مدافعه ائتمگی اؤزومه يئنه اساس وظيفه سانميشديم کی، بو سيرادا گؤرولن ايشلردن بيری اوچ ايله ياخين يوتوبورو شهرينده دوام ائدن «سهند راديوسو»نون وئريليشلری اولموشدور. بو راديو هر شئيدن اول اونون برنامه لری باشلاياندا اعلان ائتديگی کيمی ديليميزی، فرهنگيميزی و ميللی وارليغيميزی تانيماق و تانيتديرماق مقصديله اولموش و بو ايشده دئمک اولارکی، موفقيت لر الده ائتميشدير.

ايکينجی، ميللی- فرهنگی ايش قاباقجادان ايل آشيری (ايلده بيردفعه ياييلان «وارليغين سسی» نشريه سينی فصلی (ايلده دؤرد سايی) سويه سينه قالديرماق و اورادا ايمکان دايره سينده آذربايجان ميللی- تاريخی وارليغی باره ده يئنی يازيلارا و آراشديرمالارا داها گئنيش يئر آچماق و نشريه نی خالقيميزين طلباتینی سؤيله مگه سفربر ائتمک اولموشدور.

البته نشريه نين آدی يعنی، «وارليغين سسی» عنوانيندان آنلاشيلديغی کيمی ايراندا بوگون ايگيرمی نئچه ايل بؤيوک چتينليکلر و چاتيشمازليقلارلا نشر اولوب و آذربايجان ميللی- فرهنگی حياتيندا شرفلی يئر قازانان «وارليق» درگیسی ايله معنوی باغليليغی اولموشدور!» [وارليغين سسی، 6- جی سايی، 4-5صص ]

اوستادين آذربايجان ميللی حرکاتينا باخيشی

بيريارا پرنسيپ سيز حرکتلر باره ده، اوستاد فرزانه بئله دئيير: «بو سون ايللرده و خصوصيله من اضطراری حالدا ايسوچده قالديغيم اوچ ايلده بير سيرا استراتژيک و اصولو پوزان حرکتلر و گئديشات اؤزونو گؤسترمکده دير. بونلارين سيراسيندا و بير واختلی- واختسيز صلاحيتسيز کنگره لر و کنفدراسيونلار خلق آدينا لاکين ساييلی بير عده نين ييغيلماسی و خلق آديندان دانيشماسی و حتی بير سيرا مبارزه نين شرايطی ايله اويوشمايان تشبوثلره ال آتمالاری دير. بيرگون اؤلکه ده گئدن درين انتباه و اؤز کيمليگينه قايتماغی آماج تعيين ائدن حرکتين مفهومونو آنمادان و قانمادان اونون آخينينا قوشولوب و ايمکان الده ائدينجه اوندا رخنه سالماق و يا انحرافا چکمک و گويا اؤزلرينه وصی قيوملوغا يئر آچماقدير. بو نمونه لر بير دانا يوخ بلکه هر فرصتده اؤزونو بير تازا شکيل و شمايلده گؤسترمکده دير. بيرچوخ ياراماز خصلتلی بعضی آداملارا دا توخونماق اولورکی، بونلار اپشينی- گوجونو بوراخيب و تکجه نه بيليم هانکی گروپون توصيه سی ايله رهبر و ليدر يونتانيرلار. و...  [قالانی، وارليغين سسی، سایی4 ، 8،9 صص- 2002- جی ايل آپريل آيی.]

منيم فيکريمه گؤره اوستاد فرزانه، آذربايجان ادبياتی نين گؤرکملی سيمالاريندان بيری اولاراق، همده سياست عالمينده خاراکترلی، گوجلو سيمالاريندان بيری ايدی. او تشکيلاتچيليقدان باشی چيخان اينسانلاردان بيری ايدی. آمما پهلويلر دؤروندن گونوموزه قدر چاتيشمازليقلارلا اوغراشان تضييق لره معروض قالان، اوستاد فرزانه، هله ده کئچميش لری دوشونوردی! او تجربه سينه اساسلاناراق آذربايجان ميللتی نين بو چاغداش عصرده بير داها مغلوبيته اوغراماماسی اوچون چاليشير  و گله جه يه  آييق- ساييق باخيردی.

دئمک اولار، اوچ ايل آغير امکدن سونرا، 2003- جی ايل، مارت آيندا آذربايجان ميللی جبهه سی بيرگروپ سويداشلارين امگی نتيجه سينده ياراندی. بو ساحه ده اول گوندن اوستاد فرزانه نين فيکيريندن و قلميندن چوخ فايدالانديق. او، دفعه لرله ياخيندان اجلاسلاردا صميميتله ايشتراک ائتميشدی و حتی 2002- جی ايلين آپريلينده، مالمو اجلاسيندا «جبهه ميللی- دموکراتيک» آدی اوستاد فرزانه طرفيندن تکليف اولاراق تصويب اولونموشدور.  گؤزله نيلمه دن، 2002- جی ايل دکابر آييندا اوستاد فرزانه، آلمانيا دا سفرده اولارکن تلفون آچاراق، ميللی جبهه نين سون اجلاسيندا امضالاميش اولدوغو پروتکولدان اونون امضاسی نين سيلينمه يی سؤيله دی. سونرا اوستاد بئله ايضاح ائتدی کی، باشقا هموطنلريميزله مصلحت لشه ره ک بو قرارا گلديک کی، ميللی مبارزه ميزين اينکشافی اوچون ايندی بيزيم داها چوخ گئنيش مقياسلی محتشم بير فرهنگی اورگانا احتياجيميز واردير. من ده، صحبتيميزده اوستادين فيکيرلرينه حؤرمت گؤسته ره ره ک، اونون امضاسين سيلمه يه سؤز وئرديم. سونرا اوستادا بير مکتوب يازيب، اونون خئيردعاسينی طلب ائده ره ک، مستقيل فيکيرلی، تجربه لی و خوشنام سويداشلارلا سياسی تشکيلاتين يارانماسی نين گونوموزون تاخيره سالينماز ضرورتی اولدوغونو وورغولاديم. آمما اوستاد آرتيق او زامان خسته اولدوغونا گؤره مکتوبو گؤندرمه يی ضروری بيلمه ديم.

«زامان سرعتله اؤتور...»

عموميتله، اوستاد فرزانه مالمودا دا يازی ايشلریله چوخ مشغول اولاردی. گؤره ردين گئجه ياريسی يا سحر تئزدن ساعات 0400  راده لرينده مدبخ ميزی نين آرخاسيندا اوتوروب هوسله يازماقدادير. هر واخت سوروشاندا کی، «اوستاد يئنه يوخون گلمير؟» او دئييردی: «يوخ جانيم، نه يوخو! يوخومون قاچماسی بی طرفدن، باشقا طرفدنده زمان سرعتله اؤتور اونا گؤره، باجارديقجا فرصتی الدن وئرمه مه لييک. «آدام قوجامان اديبين بو ياشيندا يازيب- ياراتماق هوسينه، حيات عشقينه حيران قاليردی» 

او، اووللر حيات يولداشی ايله بيرليکده شهرين کيتابخاناسينا گئديب گلردی، آذربايجان حاققيندا، تورکجه و فارسجا کيتابلاری کيتابخانادان امانت آلاردی. سون زامانلار مؤلفين ائوده کيتابخاناسی داها گئنيش لشميشدی.   «وارليق» درگی سینين ده بوتون نمره لرينی آلييب بو کيتابخانايا يئرلشديرديک، البته اوستاد فرزانه نين يارديمله. داها کتابخانايا گئتمک چوخدا ضروری اولموردی. بيرگون او اؤزوده منه تشککور ائده ره ک دئدی کی، ائوده کی، کيتابلار، درگیلر آرتيق اونون احتياجينی قارشيلايير. خصوصا «وارليق» درگی سيندن گئنيش ماترياللارينا و اطرافلی موضوعلارينا چوخ راضيليق ائتدی. اوستاد فرزانه نين تواضعکارليغی، ساده ياشايش طرزی و نئچه بئله گؤزل اؤزلليکلرینه (خصوصيتلرینه)، اونون معنوی و توکنمز ثروتی دئمک اولاردی. ياخشی ياديمدادير، 2000- جی ايللرين اووللرينده، اوستاد گيل مالمودا قوناغيميز اولارکن، بيرگون آخشام اوتوروب اوستادين آجی خاطيره لرين اؤز ديليندن دينله ييرديک. او، آجيناجاقلی اولايلاری ائشيدرکن اينسان کدرلنميه بيلمزدير.

صحبت بيتندن سونرا، چوخ تاثيرله نن قيزیم، روباب هاشمی، اوطاغيندان اولو شاعيريميز محمدحسين شهريارين ساده کاغيذ اوسته شکلين گئتيريب، اوستاددان خواهش ائتدی کی، بير نئچه کلمه اورک سؤزونوزو يادگار کيمی بو شکيلين آلتيندا يازاسين. اوستاد فرزانه: «باش اوسته روباب خانيم» دئيرکن قلمين چيخاريب بو سؤزلری يازدی: «بير اوشاقليقدا خوش اولدوم، اودا يئر- گؤی قاچاراق، قوش کيمی داغلار اوچوب، يئل کيمی باغلار گئچدی. سونرا بيردن قاتار آلتيندا قاليب اوستومدن، دئيه بيلمم نه قدر سئل کيمی داغلار گئچدی. اورگيمدن خبر آلسان: نئجه گئچدی عؤمرون؟ گؤز ياشيملا يازاجاق:«منيم گونوم آغلارگئچدی»  بو بير- ايکی سطيرله اوستاد طلاتملی عؤمرونو، مشقتلی حياتينی چوخ گؤزل تصوير ائتميشدير.

بو دئيه سن سون گوروش ايدی ...

اوستاد فرزانه گؤزلريندن و اورگيندن عملياتی اولونان واختلاردا اونو گؤرمک اوچون بعضا حيات يولداشيملا بيرگه و بعضا عايله عضولری ايله يوتوبوری شهرينه گئديب- گلرديک. هردن ده اوستادی و حيات يولداشی اختر خانيمی گزينتی اوچون مالمويا گتيره رديک. هر گليشده اونون درين بيلگی لريندن و گؤزل خاطيره لريندن هاميميز فايدالانارديق. سون زامانلارسا آرتيق اوولکی کيمی تئز- تئز گؤروشه بيلميرديک ... آنجاق تلفون واسطه سيله سيخ علاقه لريميز دوام ائديردی.

بيرگون خسته ليگی ايله علاقه دار اونا باش چکمک ايسته ديک و نيتيميزی اونا بيلديرديک. ياديمدادير، 2006- جی ايلين يانوار آيی نين سويوق و شاختالی بير گونو ايدی. سحر تئزدن حيات يولداشيم صوناخانيم، قيزيم آنا و اونون حيات يولداشی آراز ماشين ايله يوتوبوری شهری نين باتی سيندا يئرله شن «Hisingen » منطقه سينه دوغرو يولا دوشدوک. اولجه اوستادا باش چکيب سونرادا ايسوچين شيماليندا يئرله شن «Umeå»  شهرينه گئده جه ايديک. اوردا قيزيم آنانين اونيورسته بيتيرمه سی مناسبتيله کئچيريلن مراسيمده ايشتراک ائتمه ليديک.  تخمينا اوچ ساعات يولچولوقدان سونرا، ساعات 1000 راده لرينده  Dimvädersgatan58ده، قديمی بير بينانين بيرينجی مرتبه سينده  قاپی نين زنگين چالديق. بيزی هميشه قاپی نين گيريشينده گولر اوزله قارشيلايان اوستاد فرزانه دن خبر يوخودو ... بو دفعه يالنيز اختر خانيم هميشه کی کيمی صميميتله يئنی گلن قوناقلاری قارشيلادی. ياواش- ياواش سالونا کئچيب اوتوردوق.

سالوندا معنالی و غريبانه بير سکوت وارايدی. نئچه دقيقه دن سونرا سالونون آرخاسيندا يئرله شن گيريش قاپيسی، مدبخ و ياتاق اوطاغی طرفيندن آياق سسينی ائشيتديک. اوستاد فرزانه ايدی!  او ائله جه خسته حالدا آستا- آستا سالونا گيريب بيزی محبتله قارشيلادی. آمما بو دفعه اونون لاپ آغير دورومو يورغون گؤزلرينده،     تيتره ک سسينده و حرکتينده آيدينجاسينا گؤرونوردو. اونون هميشه کی حرارتلی دانيشيغيندا و باخيشيندا جانلانان اينجه گولوش بوتون پوزولموشدو! لاکين بونا باخماياراق سارسيلماز اراده سی و صميمی       داورانيشی ايله اورداکيلارا ياخشی تاثير بوراخيردی.  بيردن- بيره اوستاد آستاجا آياغا قالخيب اوطاغيندان بير شعير کيتابی گئتيره ره ک آرازا وئريب دئدی: «بو کيتاب تئزه ليکده جنوب آذربايجاندان گليب. باخ گؤر آذربايجانين گنج لری بوگون ميللی وارليغينی قوروماقدا نئجه لايقينجه  آدديملار آتيرلار! آراز، سنين سسين گؤزل دير، آل بو کيتابی اوخو قولاق آساق.»  آراز کيتابی آليب اوستادين دئديگين يئرينه يئتيردی.

اوزون مسافه قارشيميزدا اولدوغو اوچون ميزبانلاردان آيريلماق مجبوريتينده ايديک. سون آنلار شکيل چکيب   يئنی دن اوستاد استراحت اوطاغينا دؤنملی اولدو. بير نئچه دقيقه دن سونرا بيرداها آرخا سالوندان اونون سسين ائشيتديک: «اختر، قوناقلار گئدمه ييب لرکی؟» اختر خانيم هله بيزيم گئتمه ديگيميزی سؤيله دی. بيرداها سالونا دؤنمک ايمکانی تاپمايان اوستاد مجبور اولاراق يئنه استراحت اوداسينا دؤنملی اولدو. بو داورانيش اونون گؤروشدن راضی قالماسينی و گؤروشه دوام ائتمه سين ثبوت ائديردی. افسوسلار اولسون کی، خسته ليک اونون اورک ايستگينه مانع اولدو.

اوستاد فرزانه گيل عايله ليکجه قوناق پرور ايدی لر. ائولری نين قاپيسی دايما قوناقلارين اوزونه آچيق اولاردی. او ائو کی، طبيعتين گؤزل بير گوشه سينده، گئنيش بير اورمانليقدا يئرلشميشدی. اوستاد پنجره دن باخارکن اورانين گؤروشونو تصوير ائدردی. ائله بونا گؤره ده گئری قايديب اورگيمين دفترينی واراقلارکن ايسوچين تانينميش ژورناليستی «AnnMarie  » نين سؤزلری ذهنيمده جانلاندی. اوستاد ايله تانيش اولوب و ياخيندان مصاحبه آپاران بو ژورناليست اوستادين ياشاديغی بو ائو حاققيندا بئله دئيير: « هرکس او طرفدن کئچنده پنجره لرين بيرينده چراغ ايشيغی گؤره ردی! او ائو دايما يازپچيليق ايشلری ايله مشغول اولان اوستاد فرزانه نين ائوی ايدی!»

اوستادين ايندی کی دورومو اورگيمی يامان سيخيردی. تخمينا بيرساعات گؤروشدن کئچميشدی، اؤز- اؤزومه فيکيرلشديم کی، سفردن دؤنندن سونرا يئنه گؤروش ايمکانيميز اولاجاقدير. ائله بو آرزی ايله ده اوستادا تانريدان جان ساغليغی ديله ييب و اختر خانيملا ساغوللاشاراق اوردان آيريلديق.

همن گئجه Umeå شهرينه وارديق، انيورستت ده مراسيمدن سونرا Falun شهرينه دوندوک.  ائله بورادا، اوستاد فرزانه نين آجی اؤلوم خبرین ائشيديک. همين آندا اليمی آلنيما قويوب گؤزلريمی قاپاديم، چونکی اونون سون گؤروشومده گؤردويوم، پريشان، کوسکون و غريبانه دورومو گوزومون اؤنونده بيرداها جانلاندی.

او گونلر آغير قار و همده يئرين بوز باغلاماسی يوللاری يامان دوروما گئتيريب چيخارميشدی. گئجه دن راديو واسطه سيله سفره چيخانلارا خبردارليق وئريليردی. ياس تؤرنينده مطلق ايشتراک ائتمه ليديک. سحرچاغی دؤرد نفر مقصده دوغرو يوللانديق. يوللاردا نئچه- نئچه کيچيک و بؤيوک ماشينلارين يولدان چيخمالاری نين و يا داکی بير- بيرينه چاپمالاری نين بئله جانلی شاهدی اولوردوق. ائله يولون ياريسيندا دره نين ياخينليغيندا دهشتلی بير قضادان معجزه کيمی جان قورتارديق و چتينليکله يانوارين 26 - سی آخشام  اورايا يئتيشديک.  محض يانوارين 26- سی، آخشام ساعات 21-18 ده «Biskopsgarden» منطقه سينده کی، Folketshus ( ميللت ائوی) ده محتشم ياس مراسيمی کئچدی. ايسوچين آيری- آيری شهرلريندن، آلمانيادان، نوروژدن و ... قاتيلانلار وار ايدی. بعضی وطنداشلار اوستاد فرزانه حاققيندا اؤره ک سؤزلرين ميکروفون آرخاسيندان ايشتراکچيلارلا پايلاشيردی،

باش ساغليغی وئريرديلر. مراسيمده هرکسی تاثيرلنديرن مقاملاردان بيری ده اوستادين اؤتن ايللرده لئنته آلينان «ننه مين اولدوزلاری» آدلی شعير اوخوماغی ايدی.

آذربايجانين تانينميش شاعيرلريندن محمد راحيمين اثری اولان بو شعير جنوبی آذربايجاندا ادبی يغيناجاقلاردا ان چوخ اوخونان و سئوه- سئوه دينله نيلن شعيرلردن دير. شعيری سيزه آشاغيدا تقديم ائديرم.  

ننه مين اولدوزلاری!

من اوشاق کن اولدوزلاری سئير ائتمگی سئورديم

تفکورون دونياسيندا، يول گئتمگی سئور رديم

او زامان کی آی چيخاردی، يئره شعله ساچاردی

ننه م باخيب اولدوزلاردان شيرين صحبت آچاردی

او دييردی:  بو آغاران آجيلارين يولودور

يئتدی قارداش اولدوزلارين هاميسيندان اولودور

او دييردی: اولدوزلارين بير چوخونون آدی وار

هربيريسی بيراينسانين طالعی دير، پاريلدار

گونش کيمی شعله ساچان، پارلاق اولان بو اولکر

پادشاهين دير، عظمتله يئر اوزونه نور چيلر

سونرا باشقا بير اولدوزا جلب ايله ييب ديققتينی

سؤيله ييردی، بول دور اونون صاحيبی نين دؤولتی

او، دييردی: بو اولدوزکی، سانکی ايندی سؤنه جک

يازيق يوخسول بير کيمسه نين اقبالی دير، يانير تک

ننه م صحبت ايله يردی، گؤيه خيلی باخاردی

بعضا  سوزوب يئر اوزونه بير اولدوز دا  آخاردی

ننه م چاتيب قاشلارينی، سؤيله يردی او زامان

دئمک کؤچوب دونياميزدان،گئتدی يئنه بير اينسان

سونرا منه، يات دييردی، من يومارديم  گؤزومو

اولدوزلارين دونياسيندا ظن ائدرديم اؤزومو

گزديريردی مکان آديندا منی زرلی ملک لر

آچيلاردی قاباغيمدا وارليغی ايله   فلک لر

ايللر کئچدی کروان کيمی چاتديم بويا- باشا، من

بيرگون سوزدو ننه مين ده اولدوزو گؤی اوزوندن

تک روحلو بير اينسانی تاپشيرديلار تورپاغا

عؤمور بنزر بوداغيندان دوشن ساری يارپاغا

ننه م گئتدی، دئديکلری بعضا دوشور ياديما

يانير دئمک بير اولدوز دا  گويده  منيم آديما

يانيرلاکين بيرگون اودا ساکت سوزوب آخاجاق

بلکه اوندا بير ننه ده گؤی اوزونه باخاجاق

سويله يه جک نوه سينه، حزين- حزين، او زامان

دئمک کوچوب دونياميزدان گئتدی يئنه بيراينسان

وای او کسه گؤی اوزوندن چکيلنده اولکری

يئر اوزونده باقی قالمير  اونون ايشی- اثری.

اوستاد فرزانه نين حزين سسی ايله، موسيقی نين مشايعتی ايله ياييلان شعير چوخلارينی کدرلنديريب اونلاری غم درياسيندا غرق ائتدی.  ايندی بو آخان ايشيقلی اولدوز سانکی اوستاد فرزانه دير!  ساده آنجاق معنويتجه زنگين بير عؤمور ياشايان، حياتين هر جور سيناغيندان چيخان، اورگی اينسانليق، حاق- عدالت، دوستلوق نامنه دايما چيرپان نجيب اينسان، آذربايجانين اونودولماز اديبی اوستاد محمدعلی قوسی فرزانه 83 ياشيندا 2006- جی ايل يانوار آينين 17- سينده ساعات 05.30 راده لرينده يوتوبوری شهری نين “Sahlgranska” خسته خاناسيندا فانی دونيايا گؤزلرينی يومدو.

 اوستاد فرزانه نين جنازه سی 2006- جی ايل فورال آينين 6- سيندا يوتوبوری خسته خاناسيندان آپاريليب و بو شهرين هاوا ليمانيندا ويدالاشما مراسيمندن سونرا تهرانا گؤندريلدی. ائله صاباحيسی گونده اوچاقلا تبريزه آپاراراق «وادی رحمت» مزارليغيندا عايله سی، قوهوم- قارداشی و اونو سئون سايسيز وطنداشلاريميزين ايشتراکی ايله رحمتله تورپاغا تاپشيريلدی.

يئنه ساغ اولسون اوستادين ديرلی عايله سیی و اونو سئونلر! چونکی اونلار اديبين پاک جنازه سينی وطن آذربايجانا آپارماقدا کسکين اولدولار و بونادا نايل اولدولار. البته بورادا ايسوچين جامعه سينه ده مينتداريق! اونا گؤره کی، اوستاد عؤمرونون ان سون دينج آنلارين بو دموکراتيک اؤلکه ده کئچيرتدی.

روحو شاد اولسون! اوستاد فرزانه هر زامان قلبيميزده ياشاياجاقدير، اونون قويوب گئتديگی اثرلر اونو هر زامان ياشاداجاقدير.

ميرموسی هاشمی

مالمو-   17-1-2011